Jak wyzwolić się ze współuzależnienia

Czym jest współuzależnienie i jak się z niego wyzwolić. Uzależnienie jest chorobą, która zmienia świat bliskich, wciąga ich w nierealny świat osoby uzależnionej. Świat, który oparty jest na alkoholu, narkotykach, hazardzie, komputerze lub innym środku. Dla osoby uzależnionej substancja lub zachowanie staje się obsesją. Bliscy widząc to co się dzieje w naturalny sposób reagują, chcą pomóc. Kiedy widzimy krzywdę kogoś bliskiego lub obcego, w sposób naturalny reagujemy. W zdrowym świecie, taka reakcja pomaga, w niezdrowym świecie osoby uzależnionej, taka pomoc szkodzi. Wciąga bliskich w świat pełen iluzji i zaprzeczeń. Partnerzy, dzieci czują się bezradni, nie mogą w żaden sposób pomóc. Zostają natomiast wciągnięci w ten nierealny świat.

 blur-carefree-couple-289237 (1)

Życie bliskich toczy się wokół używki lub zachowań osoby uzależnionej. Pojawia się myślenie o tym czy dzisiaj będzie pić, zażyje narkotyki, będzie grać na konsoli, pójdzie grać do kasyna. Pojawiają się pytania co możesz jeszcze zrobić, jak się zachować gdy wróci. Twoje życie przestaje zależeć od ciebie, zaczynasz być wikłany w świat uzależnionego, wpadasz w pułapkę współuzależnienia.

Co mówi osoba współuzależniona?

  • Rozwiązanie jego problemów, łagodzenie cierpienia jest najważniejsze w moim życiu, bez względu od tego, ile mnie to kosztuje.
  • Chronię go przed konsekwencjami jego postępowania, kłamię, aby go osłonić, ukrywam jego złe postępki, nigdy nie pozwalam o nim źle mówić.
  • Nie zwracam uwagi na własne uczucia, potrzeby, zajmują mnie tylko jego uczucia.
  • Doświadczam znacznie więcej namiętności w burzliwym i dramatycznym związku.
  • Jestem perfekcjonistką, za wszystko co się nie udaje winię jego.
  • Jestem w środku wściekła, czuję się niedoceniona i wykorzystana.
  • Udaję, że wszystko jest w porządku, choć wcale tak nie jest.
  • Najważniejsze w moim życiu jest to, by mnie kochał i to pragnienie nadaje mojemu życiu kształt.

Współuzależnieni doświadczają cierpienia i chaosu emocjonalnego. Jednocześnie prawdziwe uczucia są tłumione. Świta iluzji i zaprzeczenia utrudniają spojrzeć realnie na sytuację. Emocje znajdują ujście w dolegliwościach psychosomatycznych, może pojawić się nerwica.

Postawa osoby współuzależnionej nie jest tylko i wyłącznie wynikiem bycia w związku z osobą uzależnioną. Postawa taka jest wynikiem własnych trudności, często mających swoje źródło w urazach z okresu dzieciństwa. Charakterystyczne trudności w budowaniu zdrowej bliskiej relacji to:

  • trudność w kochaniu samego siebie, postrzeganiu siebie jako osoby wartościowej;
  • trudność w budowaniu zdrowych, elastycznych granic między sobą, a innymi ludźmi;
  • trudność w określeniu kim się jest, w jaki sposób dzielić się sobą z innymi;
  • trudność w troszczeniu się o siebie, w rozpoznawaniu swoich potrzeb i dbaniu o nie w dojrzały sposób;
  • trudność w doświadczaniu i wyrażaniu prawdy o sobie, czyli przyjęcie faktów na temat siebie i swojego życia.

Te trudności powodują, że osoby czują wewnętrzną pustkę, czasem chaos, które próbują zapełnić w niezdrowych dla nich relacjach. Trudno jest im budować bliskie relacje oparte na zaufaniu, z obawy przed ocenianiem.

Jak zacząć zmianę?

Zmiana przychodzi z kryzysu, w którym upada nierealny świat. Ważnym krokiem do zmiany jest świadomość mechanizmów uzależnienia, co pozwoli ci oddawać osobie uzależnionej odpowiedzialność za swoje czyny.

  • Zacznij dowiadywać się o chorobie uzależnienia i współuzależnienia.
  • Ty jesteś odpowiedzialna za swoje życie, Znajdź dystans emocjonalny od życia osoby uzależnionej. Zacznij koncentrować się na swoich działaniach.
  • Nie ty jesteś odpowiedzialna za kontrolowanie zachowań osoby uzależnionej. Zacznij mówić o leczeniu. Szukaj wsparcia wśród specjalistów.
  • Nie musisz ratować osoby uzależnionej, pozwól jej doświadczać cierpienia z powodu używek.
  • Zacznij mówić o swoich uczuciach, wyrażać swoje myśli i na temat zachowania osoby uzależnionej.
  • Przestań opierać się na obietnicach, stawaj na własne nogi i szukaj stabilności w swoim życiu.
  • Zacznij otwarcie mówić o problemie, rozmawiaj i szukaj pomocy i wsparcia dla siebie.
  • Zacznij chronić siebie i dzieci.
  • Zacznij istnieć osobno, jako osoba troszcząca się o siebie, swoje potrzeby i uczucia.

W procesie wychodzenia ze współuzależnienia przechodzić będziesz przez fazy zmiany.

  1. Dojrzewanie- podczas tego procesu uczysz się jak budować swoją wartość, jak stawiać granice, budujesz poczucie swojej tożsamości, zaczynasz o siebie dbać i troszczyć się.
  2. Konfrontacja z rzeczywistością- na tym etapie szukasz odpowiedzi na pytanie kim jestem, szukasz prawdy o sobie.
  3. Żal nad stratami- to ważny etap opłakania tego co minęło, co straciłeś w dzieciństwie, co w dorosłym życiu.
  4. Nauczenie się troski o siebie- ten proces zaczyna się już wcześniej, polega on na rozpoznaniu swoich potrzeb i samodzielnym ich zaspokajaniu, a nie oczekiwaniu, że świat zaspokoi twoje potrzeby. Jeśli są to potrzeby niezaspokojone w dzieciństwie, jak np. potrzeba miłości, to może być ona za duża do wypełnienie w dorosłym życiu przez jedną osobę. Dlatego tak ważne jest, by uczyć się samemu troski o swoje potrzeby.
  5. Akceptacja tego co się wydarzyło, przyjęcie tego jako czasem trudnego doświadczenia, często wiąże się z tym przebaczenie, ale nie wszystkie traumy da się wybaczyć. Ważne, by w dorosłym życiu umieć wybaczać ludziom zamiast szukać zemsty i ukarania za przykrości.

Przechodząc proces uświadomienia sobie czym jest współuzależnienie, jak się z niego wyzwalać można budować zdrową relację.

Czym jest zdrowy związek?

  • Widzisz partnera realistycznie- widzisz, że ani ty ani twój partner nie jesteście idealni, macie swoje zalety, a także wady. Umiesz pokazywać siebie prawdziwą, przyznawać się do swoich słabości.
  • Każdy bierze odpowiedzialność za swój rozwój- nie przerzucasz odpowiedzialności za swoje zdrowienie na drugą osobę. Samemu dbasz o szacunek do siebie, o stawianie granic, rozpoznajesz swoje potrzeby i bierzesz odpowiedzialność za ich realizację. Bierzesz odpowiedzialność za umiar w wyrażaniu swojej osobowości, potrzeb i pragnień.
  • Przejmujesz odpowiedzialność za bycie dorosłym i dojrzałym człowiekiem- zdajesz sobie sprawę ze swoich emocji, z tego jak wiążą się z twoim myśleniem i doświadczeniami. Jesteś świadomy, że pewne zachowania mogą wywoływać te dziecięce uczucia, ale też wiesz jak możesz sobie z nimi radzić.
  • Każdy potrafi skupić się na rozwiązywaniu problemów- szukasz z partnerem rozwiązań trudności i bierzecie za nie odpowiedzialność, nie obwiniacie się gdy coś pójdzie nie tak, kto ma racje.
  • Każdy potrafi wspierać partnera- ważna w tym jest wzajemność oraz nie zaniedbywanie swoich potrzeb.
  • Każdy potrafi prowadzić życie pełne obfitości- dokonuj wyborów z myślą o sobie, dbaj o siebie i swoje potrzeby zamiast poświęcać swoją energię na karanie kogoś, że nie dbał o ciebie.
  • Każdy potrafi negocjować i zaakceptować kompromis- motorem twoich działań przestaje być brak, a obfitość, zrezygnowanie z czegoś przestaje być odbierane jako rezygnacja z czegoś bez czego nie możesz żyć.
  • Każdy zwykle czuje się dobrze z partnerem, mimo różnic- przyjmujesz te różnice i nie masz potrzeby manipulowania lub kontrolowania by partner spełniał twoje wyobrażenia o nim samym.
  • Każdy z partnerów umie komunikować się z drugim w prosty i bezpośredni sposób- każde z was bierze odpowiedzialność za proste komunikowanie swoich potrzeb i oczekiwań.

Anna Raczkiewicz

Psychoterapeuta

 

S. Forward, Toksyczni rodzice.

PARPA, Pułapka współuzależnienia.

P. Mellody, Toksyczna miłość i jak się z niej wyzwolić.